90 lat Pienińskiego Parku Narodowego

Dunajec, flisacy i wapienne turnie

Pieniński Park Narodowy powstał 90 lat temu – 1 czerwca 1932 roku, jako pierwszy park narodowy w Polsce. (Białowieski PN powstał nieco później, bo w sierpniu 1932 r.). Park położony jest w całości w Pieninach. Obejmuje obszar Pienin Właściwych, czyli Pieninki, Pieniny Czorsztyńskie a przede wszystkim Masyw Trzech Koron (symbol parku), mały fragment Małych Pienin oraz dawny rezerwat przyrody Zielone Skałki w Pieninach Spiskich.

Pieniński Przełom Dunajca

Niezwykłą atrakcją przyrodniczą jest Pieniński Przełom Dunajca. Właśnie na tym odcinku Dunajca organizowane są tradycyjne spływy łodziami flisackimi. Spływ jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji Polski. Wśród chętnych do spłynięcia z flisakami nie brakuje też turystów zagranicznych, dla których to obowiązkowy punkt podczas podróży do Polski. Warto podkreślić, że tradycyjny spływ jest jednym z miejsc pracy, gdzie górale muszą przychodzić do pracy w elementach stroju ludowego. Bywa i tak, że zobaczymy flisaków w pełnym „umundurowaniu”, są to uroczystości takie jak egzaminy na flisaków, początek i zakończenie sezonu, spływy specjalne (np. odtwarzanie historycznych spływów m.in. spływy Szalayowskie) lub związane z uroczystościami społeczności flisaków (np. pogrzeby).

Pieniński Park Narodowy jest popularnym celem turystycznym.

Pieniński Park Narodowy chętnie odwiedzają turyści o każdej porze roku. Najpopularniejsze szczyty to Trzy Korony i Sokolica. Do wędrowania po terenie PPN-u udostępnionych jest ponad 25 km oznakowanych szlaków turystycznych, które przechodzą przez najpiękniejsze części parku. Ze względu na małą powierzchnię parku (niecałe 24 km2) a dość duży obszar udostępniony do zwiedzania, to Pieniński Park Narodowy stał się najbardziej „zadeptywanym” parkiem narodowym w Polsce. Szacuje się, że średnio w ciągu jednego roku około 1 mln turystów odwiedza park. Mimo szokujących liczb, wielkiego tłoku w górach nie ma. Głównie „korki” tworzą się podczas długich weekendów, w godzinach około południowych. Aby uniknąć kolejek w popularne miejsca (np. Trzy Korony), wystarczy wyjść na szlak około godziny 8-9 rano. Zarazem jest to idealna pora na wycieczki latem. Zdąży się wtedy zejść z gór przed możliwymi popołudniowymi burzami.

Najlepsza pora na przyjazd w Pieniny?

Ciężko się zdecydować, bo każda pora roku ma swoje plusy i minusy. Jednak dla wielu osób idealną porą na przyjazd jest jesień. I trochę w tym prawdy jest – biel wapieni kontrastuje z chłodną zielenią drzew iglastych, koloru nadają żółcące się i czerwieniące buki. A do tego uroku dodają leniwie spadające liście z drzew. Pogoda już nie jest aż tak prażąca jak lipcowe i sierpniowe słońce. Noce są chłodne a dni ciepłe, przez co nad ranem często można zaobserwować zjawisko inwersji temperatur, czyli będąc na szczycie w dolinie zobaczymy „morze mgieł”.

Zanim powstał Park

Pieniński Park Narodowy został utworzony 1 czerwca 1932 r. Choć potrzebę zachowania pienińskiej przyrody i utworzenia pierwszego w Polsce parku narodowego dostrzegano już wcześniej. Można by uznać, że już końcem XVI wieku pojawiła się potrzeba stworzenia obszaru chronionego.

Na przykład dokument z 1595 r., oblatowany (potwierdzony) w Nowym Sączu w 1626 r., nakazuje ochronę lasu i zwierzyny w dolinie Pienińskiego Potoku polecając: „las, który zowią Pieniny (…) zostawić w pokoju dla zamnożenia zwierza na potrzebę zamkową”.

Zarys historii ochrony przyrody w Pieninach, Pieniny – Przyroda i Człowiek 10: 147–169 (2008)

Jednak początki Pienińskiego Parku Narodowego sięgają dopiero XX wieku, a dokładniej 1921 roku, kiedy utworzono rezerwat zupełny na wzgórzu zamkowym w Czorsztynie. Inicjatorem utworzenia tego rezerwatu był prof. Władysław Szafer a twórcą Stanisław Drohojowski (ówczesny właściciel dóbr czorsztyńskich).

Do poczytania i pooglądania

• Więcej o historii utworzenia parku tutaj: Pieniny Przyroda Czlowiek tom 10
• Historia powstania parku w relacjach prof. Walerego Goetla
• A jak wyglądały okolice na przełomie XIX i XX wieku zobaczymy tutaj: Pieniny na starej pocztówce