Raki czy raczki? Co zabrać ze sobą w góry? | Poradnik turysty górskiego
Czas czytania: 5 min. RAKI CZY RACZKI? Wybór zależy od tego gdzie zamierzasz iść w góry | Poradnik turysty górskiego
Raki czy raczki? Co zabrać ze sobą w góry? | Poradnik turysty górskiego
Spis treści:
- Jak wyglądają RAKI?
- Raczki
- Kiedy potrzebne są raki a kiedy raczki?
- Podsumowanie
- Aktualne warunki na szlakach
Jak wyglądają RAKI?
RAKI, jak podaje wikipedia, to ” metalowe kolce mocowane do butów. Umożliwiają turystom górskim i wspinaczom poruszanie się po lodzie i śniegu. Zazwyczaj spotyka się modele z 14 i 12 zębami (10 skierowanych do dołu, pozostałe do przodu), rzadziej z 10 zębami skierowanymi tylko w dół, bez zębów atakujących.”
Trzeba przyznać, że raki są niezbędne do bezpiecznego poruszania się po górach podczas oblodzenia czy mocno zbitego, zamarzniętego śniegu. Służą nie tylko wspinaczom, ale również turystom. Jednak, żeby ich poprawnie używać potrzeba doświadczenia. (Bardzo szybko można takie doświadczenie nabyć np. na kursach turystyki zimowej).
Budowa raków
Raki składają się przede wszystkim z ZĘBÓW nazywanych też KOLCAMI. Najpopularniejsze to raki 12 zębowe (10 zębów skierowanych jest do dołu oraz 2 z przodu). Zęby przednie są szczególnie przydatne podczas wspinaczki po stromiznach. Wspinacze, którzy np. wspinają się po lodospadach (ice climbing) wybierają bardziej zaawansowane wersje raków, w tym te 14 zębowe i o dłuższych zębach.
Zęby są najważniejszym elementem raków. Kiedy zakupimy nowe raki to zęby są ostre, muszą takie być, żeby zapewnić nam odpowiednie bezpieczeństwo. Wysokość zębów zależna jest od modelu, producenta i wynosi od około 2,5 cm nawet do 4 cm. To bardzo ważna sprawa, szczególnie podczas wspinaczki. Dla kontrastu porównajmy wysokość ząbków w raczkach – to około 1,5 cm. Zatem praktycznie dwukrotnie mniejsze ząbki w raczkach nie mogą się wbić na odpowiednią głębokość, żeby zapewnić nam bezpieczne podchodzenie czy schodzenie w terenie wysokogórskim.
Konserwacja sprzętu
Aby zachować nasz sprzęt zawsze gotowy do wyprawy w góry, powinniśmy wyrobić sobie nawyk konserwacji sprzętu zaraz po powrocie z gór. Raki po każdej wyprawie należy oczyścić z brudu (np. z ziemi, piasku, błota) a następnie porządnie wysuszyć. Jak każdy przedmiot wykonany z metalu, raki mogą rdzewieć. Niestety im szybciej na to pozwolimy tym krócej będą nam służyć. Warto pilnować, żeby raki były naostrzone. Szczególnie ważne jest to w przypadku wspinaczki.
Rodzaje raków
Powyżej omówiliśmy podział raków ze względu na ilość zębów a zarazem ich przydatność do takich aktywności jak turystyka (w tym turystyka wysokogórska) i wspinaczka. Teraz przedstawimy podział raków ze względu na rozwiązania techniczne. Są to raki koszykowe, półautomatyczne i automatyczne.
RAKI KOSZYKOWE
Najbardziej popularne wśród turystów i nie wymagające posiadania specjalnych butów są raki koszykowe. Nazwę “raki koszykowe” zawdzięczają budowie, tj. dwóm koszykom, które mają trzymać przód i tył buta.
PLUSY
- Dedykowane dla większości turystycznych butów górskich,
- Stosunkowo niska cena,
- Łatwe w obsłudze, serwisie i konserwacji
MINUSY
- Mocowanie – raki nie przylegają do buta tak idealnie jak raki półautomatyczne czy automatyczne; utrudnione zakładanie podczas złych warunków pogodowych
Raki koszykowe są popularne, ponieważ ich użycie nie wymaga specjalnych butów z wcięciami, jak to jest w przypadku raków półautomatycznych czy automatycznych. Jednak nie każdy but pasuje do tych raków.
Szukając butów na zimę w góry do turystyki w Tatry czy nawet w Beskidy (np. na Babią Górę) warto wybrać takie buty, które będą kompatybilne z rakami koszykowymi. Przede wszystkim należy szukać modeli, które mają twardą podeszwę i cholewkę! To nie musi być od razu but bardzo sztywny, jak np. skorupy. Nie należy też się kierować konkretną marką butów czy podeszwy, ponieważ producenci obecnie mają całą gamę produktów o różnym przeznaczeniu.
Dlaczego nie każdy but pasuje pod raki koszykowe?
Najważniejszą przeszkodą w dopasowaniu każdego buta pod raki koszykowe to twardość ich podeszwy i cholewki. Raki mają w środku łącznik, dzięki któremu możemy je regulować. Jednak ten łącznik aby móc poprawnie działać potrzebuje odpowiednich butów, które ubieramy pod raki. Łącznik ma określoną sztywność, zakładając miękkie buty do raków każdy nasz krok będzie powodował uginanie się łącznika. Im bardziej miękki but tym większą pracę wykonuje łącznik, co przyczynia się do jego szybszego zużycia a nawet pęknięcia. Jeśli ów łącznik pęknie na szlaku, kiedy akurat jesteśmy w eksponowanym terenie to sytuacja staje się bardzo niebezpieczna. Zatem, żeby ograniczyć do minimum możliwe przygody ze sprzętem, po prostu używajmy go zgodnie z przeznaczeniem.
Buty, które pasują pod raki koszykowe to buty ze sztywną podeszwą i cholewką (cholewka też przyczynia się do ogólnej sztywności buta). Najczęściej są to buty dedykowane do trekkingu w góry wysokie, takie jak Tatry, Alpy. W przypadku butów z firmy Meidl są to podeszwy dedykowane w wyższe góry. (http://meindl.pl/klasyfikacja-twardo%C5%9Bci-podeszwy)
Jak sprawdzić czy buty nadają się pod raki koszykowe?
Wystarczy wziąć buta do rąk i spróbować go zgiąć. Jeśli podeszwa łatwo się poddaje, znaczy się zgina, jak np. trampki, kaloszy czy popularnych adidasów, to taki but nie może zostać użyty z rakami. Jeśli podczas próby zgięcia but “stawia opór”, lekko się tylko zgina a my musimy użyć do tego dość siły to takiego możemy użyć. Polecamy bardzo dobry artykuł ze zdjęciami i prezentacją jak sprawdzić buta: https://8a.pl/8academy/buty-trekkingowe-do-rakow-koszykowych/
Jak założyć raki koszykowe?
Bardzo dobry artykuł napisał zespół 8a: https://8a.pl/8academy/raki-koszykowe-wiazanie-krok-po-kroku/
RAKI PÓŁAUTOMATYCZNE I AUTOMATYCZNE
Wymagają specjalnych butów z wcięciami do zamocowania raka. Takie raki lepiej trzymają się na butach niż raki koszykowe. Zdecydowanie jest to idealny wybór dla alpinistów, wspinaczy i bardziej zaawansowanych turystów.
ZOBACZ Polecane modele raków: https://goodsport.pl/turystyka/wspinaczka/raki/raki-automat-grivel-air-tech/
Kupno sprzętu to jedno a jeszcze trzeba nauczyć się go używać…
Pomocne w nauce poprawnego chodzenia w rakach są kursy turystyki zimowej.
Raczki
Raczki czasami nazywane są mikro-rakami czy mini-rakami. Nie należy ich jednak mylić z rakami, ponieważ może to mieć niebezpieczne konsekwencje.
Raczki dedykowane są do użytkowania w prostym terenie górskim. Mogą to być jeszcze zalodzone chodniki w miejscowościach, doliny, jak i niższe, łagodniejsze góry takie jak Beskidy i Pieniny. Z racji łatwości obsługi, dość niskiej, przystępnej ceny oraz praktyczności ich zastosowania warto zainwestować w taki sprzęt i spokojnie chodzić po zalodzonych szlakach.
ZOBACZ Polecane i wytrzymałe modele raczków: https://goodsport.pl/turystyka/wspinaczka/raki/raczki-turystyczne-mountain-is-easy-ice-gripper/
Warto pamiętać, że ząbki z raczkach są nawet dwukrotnie mniejsze niż te w rakach. Dlatego udając się w wyższe partie gór wysokich obowiązkowo zabieramy ze sobą RAKI. (Tam raczki ich nie zastąpią.)
Kiedy potrzebne są raki a kiedy raczki?
Raki, z racji posiadania dłuższych zębów dedykowane są dla turystów idących w wysokie góry jak Tatry, Alpy oraz dla wspinaczy. Nie oznacza to, że raki są tylko dla turystów idących w Tatry. Przy odpowiednio dużej ilości zmrożonego śniegu i lodu, raki przydadzą się też podczas wędrówki na takie szczyty jak Babia Góra, Pilsko w Beskidzie Żywieckim czy Wysoką w Pieninach. Jednak nie należy się sugerować tylko wysokością gór a przede wszystkim nachyleniem stoków, po których prowadzi szlak czy aktualnymi warunkami pogodowymi panującymi na danej górze. Stąd zabieranie raków w Pieniny (czy to na Wysoką czy Trzy Korony), kiedy nie ma głębokiej warstwy lodu jest niepotrzebne a nawet niepraktyczne. Na takie warunki mogą w zupełności wystarczyć raczki. Inaczej, jeśli wyruszamy w Tatry, w których zazwyczaj jest większa ilość śniegu oraz lodu, tam zazwyczaj idziemy w rakach. Bywa też często tak, że na dole w Tatrach warunki zapowiadają się lepsze i jest mniejsza ilość śniegu i lodu a dopiero na górze okazuje się, że są one bardziej zimowe niż przewidywaliśmy. W takim wypadku można wziąć i raczki i raki (a jak nie to koniecznie RAKI). Raczki posłużą w dolinach a raki na wyżej położonych szlakach. Ważne, żeby adekwatnie dopasować sprzęt i nigdy nie iść w wyższe partie gór w raczkach. Dlaczego? Ano właśnie im wyżej tym bardziej skrajne mogą być warunki. Mogą być miejsca gdzie słońce wytopi śnieg i lód a obok będzie niezłe lodowisko. Dlatego, żeby bezpiecznie poruszać się po szlakach w Tatrach najlepiej wybrać na zimowe chodzenie RAKI.
Podsumowanie
Idąc w niskie góry, w doliny tatrzańskie czy na spacer po miejscowości weźmy ze sobą do plecaka RACZKI.
Idąc w wysokie góry czy nawet w niskie góry, ale w których może być większy lód i stromsze podejście (np. Babia Góra, Pilsko, Wysoka w Pieninach, itp) weźmy ze sobą RAKI, ale zadbajmy, żeby nasze buty były odpowiednie.
Aktualne warunki na szlakach
- Kamery online – Pieniny
- Pieniny – warunki na szlakach, warunki pogodowe, prognozy pogody
- Pieniny – warunki na szlakach, warunki pogodowe, prognozy pogody | 6-7 maja 2023
Aktualne warunki na szlakach znajdziesz też w postach oznaczonych tagiem Aktualne warunki na szlakach: https://poznajpieniny.pl/tematy/aktualne-warunki-na-szlakach/